«سيد مرتضی آوينی»؛ شرح نوحه انسان در فراق

بنده با يقين كامل می‌گويم كه تخصص حقيقی در سايه‌ تعهد اسلامی به دست می‌آيد و لاغير قبل از انقلاب بنده فيلم نمی‌ساخته‌‌ام، اگرچه با سينما آشنايی داشته‌ام. اشتغال اساسی حقير قبل از انقلاب در ادبيات بوده است… با شروع انقلاب تمام نوشته‌های خويش را ـ اعم از تراوشات فلسفی، داستان‌های كوتاه،

اشعار و… ـ در چند گونی ريختم و سوزاندم و تصميم گرفتم كه ديگر چيزی كه «حديث نفس» باشد ننويسم و ديگر از «خودم» سخنی به ميان نياورم… سعی كردم كه «خودم» را از ميان بردارم تا هرچه هست خدا باشد، و خدا را شكر بر اين تصميم وفادار مانده‌ام. البته آن چه كه انسان می‌نويسد هميشه تراوشات درونی خود اوست همه‌ هنرها اين چنين هستند، كسی هم كه فيلم می‌سازد اثر تراوشات درونی خود اوست، اما اگر انسان خود را در خدا فانی كند، آن‌گاه اين خداست كه در آثار او جلوه‌گر می‌شود حقير اين چنين ادعايی ندارم، ولی سعی‌ام بر اين بوده است».

شهيد آوينی فعاليت‌های مطبوعاتی خود را در اواخر سال با نگارش مقالاتی در ماهنامه‌ «اعتصام» ارگان انجمن اسلامی آغاز كرد. اين مقالات طيف وسيعی از موضوعات سياسی، حكمی، اعتقادی و عبادی را در بر می‌گرفت، او طی يك مجموعه مقاله درباره‌ «مبانی حاكميت سياسی در اسلام» آرا و انديشه‌های رايج در مود دموكراسی، رای اكثريت، آزادی عقيده و برابری و مساوات را در نسبت با تفكر سياسی ما از وحی، نهج‌البلاغه و آرای سياسی حضرت امام(ره) مورد تجزيه و تحليل و نقد قرار داد. مقالاتی نيز در تبيين حكومت اسلامی و ولايت فقيه در ربط و نسبت با حكومت الهی حضرت رسول(ص) در مدينه و خلافت اميرمؤمنان(ع) نوشت و اتصال انقلاب اسلامی را با نهضت انبيا (ع) و جايگاه آن با جنگ‌های صدر اسلام و قيام عاشوا و وجوه تمايز آن از جنگ‌هايی كه به خصوص در قرون اخير واقع شده‌اند و نيز بركات ظاهری و غيبی جنگ و ويژگی رزم‌آوران و بسيجيان، در زمره‌ مطالبی بود كه در اعتصام منتشر شد.

آوينی در مضامين اعتقادی و عبادی نيز تحقيق و تفكر می‌كرد و حاصل كار خويش را به صورت مقالاتی چون «اشك، چشمه‌ی تكامل»، «تحقيقی در معنی صلوات» و «حج، تمثيل سلوك جمعی بشر» به چاپ می‌سپرد. در كنار نگارش اين قبيل مقالات، مجموعه مقالاتی نيز با عنوان كلی «تحقيقی مكتبی در باب توسعه و مبانی تمدن غرب» برای ماهنامه‌ی جهاد، ارگان جهاد سازندگی، نوشت. اين دوره از كار نويسندگی شهيد تا سال ۱۳۶۵ ادامه يافت. مقارن با همين سال‌ها شهيد آوينی علاوه بركارگردانی و مونتاژ مجموعه‌ی «روايت فتح» نگارش متن آن را بر عهده داشت كه بعدها قالب كتابی گرفت با عنوان «گنجينه‌ی آسمانی». او در ماه محرم سال ۱۳۶۶ نگارش كتاب «فتح خون» (روايت محرم) را آغاز كرد و نه فصل از فصول ده‌گانه‌ی آن را نوشت. اما در حالی كه كار تحقيق در مورد وقايع روز عاشورا و شهادت بنی‌هاشم را انجام داده و نگارش فصل آخر را آغاز كرده بود به دلايلی كار را ناتمام گذاشت.

سال‌های ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۲ دوران اوج فعاليت مطبوعاتی شهيد آوينی است. آثار او در طی اين دوره نيز موضوعات بسيار متنوعی را شامل می‌شود. هرچند آشنايی با سينما در طول مدتی بيش از ده سال مستندسازی و تجارب او در زمينه‌ كارگردانی مستند و به خصوص مونتاژ باعث شد كه قبل از هرچيز به سينما بپردازد. ولی اين مسئله موجب بی‌اعتنايی او نسبت به ساير هنرها نشد. او در كنار تاليف مقالات تئوريك درباره ماهيت سينما و نقد سينمای ايران و جهان، مقالات متعددی در مورد حقيقت هنر، هنر و عرفان، هنر جديد اعم از رمان، نقاشی، گرافيك و تئاتر، هنر دينی و سنتی، هنر انقلاب و… تاليف كرد كه در ماهنامه‌ «سوره» به چاپ رسيد. طی همين دوران در خصوص مبانی سياسی. اعتقادی نظام اسلامی و ولايت فقيه، فرهنگ انقلاب در مواجهه با فرهنگ واحد جهانی و تهاجم فرهنگی غرب، غرب‌زدگی و روشن‌فكری، تجدد و تحجر و موضوعات ديگر تفكر و تحقيق كرد و مقالاتی منتشر كرد.

مرتضی آوينی در فروردين ماه ۱۳۷۱ در حين تهيه يك مستند درباره شهدای تفحص نشده بر اثر انفجار مين به شهادت رسيد. پيكر شهيد سيد مرتضی آوينی ۲۲ فروردين با حضور مقام معظم رهبری و هنرمندان و نويسندگان تشييع و در گلزار شهدای بهشت زهرا (س) به خاك سپرده شد.